ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
461 π.Χ.
ο
Εφιάλτης, που ήταν ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης στην οποία ανήκε ο
Περικλής, αποφάσισε να περάσει ένα ψήφισμα στην Εκκλησία του Δήμου, που θα αφαιρούσε πολλά
από τα εναπομείναντα προνόμια του Αρείου Πάγου, πού ήταν απομεινάρι του
παλαιού αριστοκρατικού πολιτεύματος της Αθήνας. Το ψήφισμα πέρασε με
αρκετά μεγάλη πλειοψηφία,
και πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι με αυτό το γεγονός άρχισε η
«ριζοσπαστικότερη δημοκρατία» της εποχής του
Περικλή. Ο Εφιάλτης
δολοφονήθηκε μετά από συνωμοσία ολιγαρχικών εναντίον του
στρατηγός 442-429 π.Χ.
323 π.Χ
θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου
146 π.Χ.
Η Κόρινθος συμμάχησε με την Αχαϊκή συμπολιτεία σε μία τελευταία προσπάθεια των Ελλήνων να αντιμετωπίσουν το Ρωμαίο στρατηγό
Λεύκιο Μόμμιο που βάδιζε προς την Πελοπόννησο. Οι Έλληνες ηττήθηκαν στον Ισθμό και ακολούθησε καταστροφή της Κορίνθου.
31 π.Χ.
ναυμαχία στο Άκτιο
Αντίπαλοι ήταν από τη μία πλευρά ο
Γάιος Οκτάβιος (
Gaius Octavius), μετέπειτα Αυτοκράτωρ
Αύγουστος (
Augustus), ) και από την άλλη ο Μάρκος Αντώνιος (
Marcus Antonius), και η Βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα Ζ'.
Ο Γάιος Οκτάβιος έπεισε τη Σύγκλητο να επιτεθεί στον Μάρκο Αντώνιο, με
την κατηγορία ότι σύνηψε ερωτική σχέση και συμμαχία με την Κλεοπάτρα και
ότι σκόπευε να παραδώσει στους Αιγύπτιους Ρωμαϊκή γη.
Ο
Παις του Κριτίου [490-480 π.Χ]
πλαστική του αυστηρού ρυθμού
Η μεγάλη όμως αλλαγή, συντελείται στη στάση των μορφών και στο ένδυμα
των γυναικών. Στη θέση της ισόβαρης στήριξης του σώματος και στα δύο
σκέλη, που χαρακτήριζε τις μετωπικές αρχαϊκές μορφές, τώρα κανόνας είναι
η στήριξη στο ένα σκέλος (το στηρίζον), ενώ το άλλο (το άνετο),
προβάλει χαλαρό και λυγισμένο στο γόνατο.
Contrapposto is an Italian term that means counterpose. It is used in the
visual arts
to describe a human figure standing with most of its weight on one foot
so that its shoulders and arms twist off-axis from the hips and legs.
This gives the figure a more dynamic, or alternatively relaxed
appearance.
ο δορυφόρος του Πολύκλειτου
οι πολεμιστές του Riace
ο δισκοβόλος του Μύρωνα
χάλκινο έργο του αρχαίου Έλληνα καλλιτέχνη Μύρωνα που χρονολογείται γύρω στο 450 π.Χ.
αντίγραφο έργου του Μύρωνα, . Ρώμη, Museo Nazionale Romano
Roman copy of Kritios' Tyrannicides (Archaeological Museum, Naples
A
daughter of Niobe, falling, struck in the back
440 BC
Φαίνεται πως κάποτε η Νιόβη υπερηφανεύθηκε για την ευγονία και την
ομορφιά των τέκνων της λέγοντας πως «ένα μόνο ζεύγος διδύμων έναντι των
τόσων δικών της έχει να επιδείξει η
Λητώ, η εκλεκτή του Δία» (εννοώντας την Άρτεμη και τον Απόλλωνα). Όταν το έμαθε στη συνέχεια η Λητώ αγανάκτησε και ζήτησε από τα παιδιά της να τιμωρήσουν την υπερήφανη αυτή θνητή.
Έτσι κατά τις παραδόσεις οι δύο θεοί τόξευσαν με τα αλάθητα βέλη τους ,
η μεν Αρτεμη τις κόρες, ο δε Απόλλων τους γιους. Από τον όλεθρο αυτό
κατά παραδόσεις σώθηκαν μόνο δύο από τα τέκνα ο
Αμύκλας και η
Μελίβοια, κατ΄ άλλους μόνο η Μελίβοια που όμως από την ταραχή της μετονομάσθηκε
Χλώρις.
Μαινάς, έργο Καλλιμάχου;
420-410 π.Χ.
Μαινάδα φέρουσα
θύρσο.
[ρωμαϊκό αντίγραφο]
οι
Μαινάδες ήταν
νύμφες που παρουσιάζονται ως συντρόφισσες και συνοδοί του θεού
Διονύσου. Η λέξη
μαινάς (στον ενικό) εμφανίζεται στον Όμηρο, όπου συσχετίζεται με τη μανία. Και πράγματι, το κυριότερο χαρακτηριστικό των Μαινάδων ήταν η εκστατική μανία,
Οι Μαινάδες φορούσαν στεφάνια από
κισσό,
σμίλακα και
νεβρίδες (ελαφριά φορέματα από δέρμα
νεβρού, δηλαδή ελαφιού).
Διέτρεχαν τα βουνά και μπορούσαν να συναναστρέφονται με τα άγρια ζώα,
τα οποία έπαιρναν στα χέρια τους και τα θήλαζαν. Λάτρευαν τον Διόνυσο με
τραγούδια, με «μανικούς» χορούς και με κραυγές. Πάνω στον ενθουσιασμό
τους μπορούσαν να ξεριζώσουν δέντρα και να σκοτώσουν δυνατά θηρία. Τόση
ήταν η δύναμή τους, που τους τη χάριζε ο Διόνυσος.
Bronze statuette of Pan
late 5th–4th century B.C.
The MET
Ο
Πάνας, (Παν) είναι αρχαία ελληνική, ανθρωπόμορφη θεότητα, που ήταν συνυφασμένη με την «πανίδα» της Φύσης, σε μια αμφίδρομη σχέση προστασίας, αλλά και προσωποποίηση τής γενετικής δύναμης της ζωής.
Συνδυάζοντας τον ανθρώπινο και ζωικό παράγοντα, ο Πάν απεικονιζόταν
έχοντας κάτω άκρα ζώου, «Θεός τραγοπόδαρος», ως προστάτης των
κτηνοτρόφων, κυνηγών αλλά και των αλιέων με μόνιμη διαμονή σε χώρους τής
φύσης.
χύτευση
(casting) αποτελεί ίσως την πρώτη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για τη
μορφοποίηση μετάλλων. Για τη χύτευση το μέταλλο ή το κράμα τήκεται και
κατόπιν χυτεύεται σε μία μήτρα (καλούπι). Η μήτρα μπορεί να είναι κενή ή
να περιέχει μοντέλο από εύτηκτο στερεό υλικό, όπως κερί ή πολυστυρένιο,
το οποίο καταστρέφεται καθώς εισέρχεται στη μήτρα το τηγμένο μέταλλο. Η
μήτρα μπορεί να είναι φτιαγμένη από άμμο, γύψο ή κεραμικό υλικό για μια
χρήση. Για αντικείμενα μεγάλων διαστάσεων, η χύτευση μπορεί να γίνει σε
καλούπια πολλαπλής χρήσης συνήθως φτιαγμένα από χυτοσίδηρο, ορείχαλκο,
κ.λπ.
ερυθρόμορφος κρατήρας 440 π.Χ.
η
Περσεφόνη ανεβαίνει στον πάνω κόσμo να συναντήσει τη Δήμητρα
[στολισμένη με λουλούδια λωτού, όπως αρμόζει στη βασίλισσα του Άδη]
ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ
ΧΆΡΤΗΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΊΩΝ ΣΤΗΝ
ΑΚΡΟΠΟΛΗ
Δες το σχετικό
άρθρο των Ελλήνων αρχιτεκτόνων
Parthenon by night
ζωφόρου του Παρθενώνα
κάτοψη του
Παρθενώνα
δωρικός περίπτερος ναός , 8 * 17 κίονες
εξάστυλος αμφιπρόστυλος
πρόναος, σηκός - χρυσελεφάντινο άγαλμα Αθηνάς, κυρίως Παρθενών - θησαυρός
αρχιτέκτονες:
Ικτίνος και
Καλλικράτης
Αγορά θεών και παράδοση του πέπλου
ανατολική πλευρά
ζωφόρου του Παρθενώνα
Βρετανικό μουσείο
δες την ιστοσελίδα για την εορτή των
Παναθηναίων
φανταστική αναπαράσταση της Αθηνάς
"ανακατασκευή" του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς Παρθένου
στο Nashville, Tennessee
Αθηνά Βαρβακείου
αντίγραφο χρυσελεφάντινου αγάλματος του Φειδία 2ου αιώνα μ.Χ.
η νότια άποψη του
Ερεχθείου με την πρόσταση των Καρυάτιδων
[ιερόν του Ερεχθέως, ή ναός της Αθηνάς Πολιάδος]
Για τον
Ερεχθέα, ο οποίος ταυτίζεται σε πολλά σημεία με τον
Εριχθόνιο, υπάρχουν πολλοί μύθοι, που σχετίζονται με τις απαρχές της πόλεως των Αθηνών.
Ο
Εριχθόνιος ήταν μυθικός βασιλιάς της Αθήνας. Βασίλεψε αφού εξόρισε από το θρόνο τον
Αμφικτύονα.
Σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν μισός άνθρωπος και μισός φίδι. Ήταν αυτός
που τοποθέτησε το ξύλινο άγαλμα της Αθηνάς σε ναό αφιερωμένο στη θεά
(στους κλασικούς χρόνους φυλασσόταν στο Ερέχθειο) και ίδρυσε γιορτή προς τιμή της, τα Αθήναια.
κάτοψη
Ερεχθείου
δες την
λεπτομερή ιστοσελίδα [Αρχαιολογία πόλεεως των Αθηνών]
ναός Απτέρου Νίκης / Α
θηνάς Νίκης
αμφιπρόστυλος τετράστηλος ναός ιωνικού ρυθμού, δηλαδή με τέσσερις κίονες στην πρόσοψη και άλλους τέσσερις πίσω
Επιγραφές αναφέρουν ότι ο αρχιτέκτονας Καλλικράτης σχεδίασε την είσοδο οπότε θεωρείται πιθανό πως ο ίδιος σχεδίασε και τον ναό, το 437 π.Χ.
Marble relief from the South Frieze of the Temple of Athena-Nike: Greeks fighting Persians, perhaps the Battle of Marathon, 490 BC.
Βρετανικό μουσείο
Θέατρο Διονύσου Ελευθερέως είναι ο σημαντικότερος γνωστός υπαίθριος θεατρικός χώρος στην αρχαία Αθήνα και θεωρείται το πρώτο πέτρινο θέατρο του κόσμου.
Θεμελιώθηκε πιθανώς τον 6ο π.Χ. αιώνα.
Το αφιέρωμα του Πραξία
(μετά τη θεραπεία των ματιών της συζύγου του)
μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.
Ασκληπιείο - στις πλαγιές της Ακρόπολης
Προσοχή!
Γύρω από την Ακρόπολη υπάρχουν και
μεταγενέστερα σημαντικά μνημεία όπως
το ΩΔ
ΕΙΟ ΤΟΥ ΗΡΩΔΗ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ
που χ
τίστηκε με δαπάνες του Ηρώδη του Αττικού κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., προς τιμήν της συζύγου του Ασπασίας Αννίας Ρηγίλλης, η οποία πέθανε το 160 μ.Χ.
(
ύστερη αρχαιότητα)
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Ρωμαϊκό αντίγραφο του έργου του
Λύσιππου [370-300 π.Χ.]
"Ο Έρως τεντώνει το Τόξο" από τα Μουσεία Καπιτωλίου
ο "Αποξυόμενος" του
Λύσιππου
330 π.Χ.
ρωμαϊκό αντίγραφο. μουσείο Βατικανού
Ο Λαοκόων και οι γιοι του.
Αντίγραφο έργου του 200 π.Χ.
H σύνθεση είναι πολυαξονική. Οι μορφές στρέφονται προς διαφορετικά επίπεδα και αλληλοκαλύπτονται.
Laocoön and his sons, also known as the Laocoön Group. Copied from the original (ca. 200 BC) by the three Rhodian sculptors Agesander, Athenedoros and Polydorus.
Στην
Αινειάδα, ο Βιργίλιος βάζει τον Λαοκόοντα να λέει:
Equo ne credite, Teucri / Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes,
δηλαδή «Μην εμπιστεύεστε το άλογο, Τρώες. / Οτιδήποτε κι αν είναι,
φοβάμαι τους Έλληνες ακόμα κι όταν φέρνουν δώρα».
Οι Τρώες όμως αψήφησαν τη συμβουλή του Λαοκόοντα, ξεγελασμένοι από τον Σίνωνα. Οργισμένος τότε ο Λαοκόων πέταξε το ακόντιό του στο ξύλινο άλογο. Εκείνη την ώρα ο θεός Ποσειδώνας,
επειδή υποστήριζε τους Έλληνες,
έστειλε δύο θαλάσσια φίδια και έπνιξαν
τον Λαοκόοντα και τους γιούς του, Αντίφα (ή Αντιφάντη) και Θυμβραίο,
είτε όρμησαν εναντίον των γιων του και ο Λαοκόων έτρεξε να τους βοηθήσει
και σκοτώθηκε και αυτός.
"Νίκη της Σαμοθράκης"
μαρμάρινο γλυπτό άγνωστου καλλιτέχνη της ελληνιστικής εποχής που βρέθηκε στο ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη, και παριστάνει φτερωτή τη θεά Νίκη. Το γλυπτό εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου από το 1884.
Το άγαλμα έχει ύψος 3,28 μ. (με τα φτερά) και 5,58 μ. με την μαρμάρινη πλώρη πλοίου πάνω στην οποία είναι τοποθετημένο σήμερα. Φιλοτεχνήθηκε για να τιμήσει τη θεά Νίκη αλλά και μια ναυμαχία
Η "Αφροδίτη της Μήλου"
μαρμάρινο άγαλμα, του τέλους ελληνιστικής - αρχών ρωμαϊκής εποχής (περί το 150 - 50 π.Χ.), το οποίο βρέθηκε, την άνοιξη του 1820, σε αγροτική περιοχή της Μήλου. Το άγαλμα βρέθηκε σε πάνω από 6 χωριστά κομμάτια και κατέληξε ένα χρόνο αργότερα στο Μουσείο του Λούβρου, όπου και εκτίθεται μέχρι σήμερα
Kνιδία Αφροδίτη του
Πραξιτέλη 4ου αιώνα π.Χ.
ρωμαϊκό αντίγραφο 2ου αιώνα μ.Χ.
Venus pudica
restoration of the 17th century by sculptor Ippolito Buzzi (1562—1634)
Ludovisi Cnidian Aphrodite
Ο έφηβος των Αντικυθήρων είναι ένα χάλκινο άγαλμα της ελληνιστικής περιόδου, το οποίο ανελκύθηκε από ένα ναυάγιο του 1ου αιώνα π.Χ., το ναυάγιο των Αντικυθήρων. Έχει ύψος 1,94 μέτρα και θεωρείται ότι κατασκευάστηκε τη περίοdο 340 π.Χ. με 330 π.Χ. Παριστάνει ένα νέο άνδρα όρθιο και γυμνό. Το δεξί του χέρι βρίσκεται πλάγια και είναι υπερυψωμένο και δημιουργεί την αίσθηση της κίνησης. Μπορεί να κρατούσε κάποιο αντικείμενο, αλλά αυτό δεν είναι γνωστό, καθώς το πιθανό αντικείμενο δεν έχει διασωθεί. Το άγαλμα μπορεί να απεικονίζει το Πάρη, που πάει να πάρει το μήλο της Έριδος, τον Περσέα που κρατάει το κεφάλι της Μέδουσας ή κάποιο αθλητή που κρατάει μια σφαίρα. Εκτείθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
"Μάχη της Ισσού"
διαστάσεις: 3,17 επί 5,55 μ.
Οικία του Φαύνου στην Πομπηία
εκτελεσμένο σε λεπτό
opus vermiculatum
σε περιορισμένο πλαίσιο αυστηρής
τετραχρωμίας
μέχρι 30 ψηφίδες ανά τεραγωνικό εκατοστό!
Μαρμάρινο άγαλμα γυμνού νέου, από το Ναυάγιο των Αντικυθήρων
Έργο της ύστερης ελληνιστικής εποχής, γύρω στο 100 π.X.
Άγαλμα γυμνού νέου, από παριανό
μάρμαρο. Βρέθηκε στο Nαυάγιο των Aντικυθήρων. H μορφή βρίσκεται σε
διασκελισμό, έχει τα χέρια υψωμένα και το κεφάλι στραμμένο στα αριστερά.
Πρόκειται για πιθανότατα για τοξότη, ο οποίος παριστάνεται τη στιγμή
που σκόπευε.
Ύψος 1,25 μ.Ludovisi Cnidian Aphrodite
[θέμα από την καθημερινή ζωή]
πόσο διαφορετικό φαίνεται το παρακάτω
αρχαϊκό γλυπτό!
Απόλλων Μαντίκλου
about 700–675 B.C.
Πώς επηρέασε η κλασική και ελληνιστική τέχνη μεταγενέστερους καλλιτέχνες:
Η αρπαγή των Σαβίνων του
Giambologna
Ratto delle Sabine Giambologna [1582]
γύρω στο 450 π.Χ
Salvador Dali
1954
σουρεαλιστικός πίνακας του αγάλματος του Διός
Χρήστος Καπράλος
"Νίκη" 1961
Ο τρόπος για να
πλησιάσουμε τους αρχαίους γλύπτες δεν είναι να κάνουμε συνθέσεις που να
μοιάζουν με τις δικές τους. Είναι η αγάπη στον άνθρωπο, όπως είχαν κι
αυτοί.
το
πέμπτο κεφάλαιο του σχολικού εγχειριδίου σε ηλεκτρονική μορφή
βιβλιογραφία
Boardman, J. (1973). Greek Art. Revised Edition. London: Thames and Hudson
Furneau-Jordan, R. (1981). Ιστορία της αρχιτεκτονικής. Αθήνα: Υποδομή
Richter, G. (1974). Αρχαία ελληνική τέχνη. Αθήνα: Καρδαμίτσα
Πλάντζος, Δ. (2016). Ελληνική τέχνη και αρχαιολογία. 1200-30 π.Χ. Β' Έκδοση. Αθήνα: ΚΑΠΟΝ.
Ρηγοπούλου, Π. & Οικονόμου Λ. (1993). Σταθμοί στην ιστορία της ελληνικής τέχνης. Α' Τόμος. Η' Έκδοση. Αθήνα: ΟΕΔΒ
Τα μυστικά του Παρθενώνα - Ντοκιμαντέρ
βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους
Parthenon by Costa-Gavras
χύτευση [
βίντεο]
Bronze Sculpting (Lost-wax Casting)
Ο ε
λληνιστικός κόσμος. Επέκταση προς ανατολάς.
Η
κλασική εποχή. [ιστορική επισκόπηση]
Greece: Parthenon Room 18 447 – 432 BC [British Museum]
The Parthenon sculptures [
British Museum]
Γαρυφαλλιά Κατσαβουνίδου
Ανιχνεύοντας τον κάναβο - Η περίπτωση των
ιωνικών πόλεων
.jpg/375px-Public_bath_sign_-_Sabratha_(cropped).jpg)
