ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ [ninos notes]: "La Pêche miraculeuse" Konrad Witz [III]

"Η θαυματουργή ψαριά" του Konrad Witz , ελαιογραφία σε ξύλο του 1444,

που αποτελούσε τμήμα του εικονοστασίου (retable) του Αγίου Πέτρου της Γενεύης

(cathédrale protestante Saint-Pierre de Genève ),

παραγγελία του επισκόπου François de Metz,

βρίσκεται σήμερα στο Musée d'art et d'histoire de Genève (MAH).

Το έργο, γεγονός περίεργο για εκείνη την εποχή, φέρει την ημερομηνία παραγωγής του

και το όνομα του καλλιτέχνη.

Πρόκειται για αναπαράσταση της τρίτης εμφάνισης του Ιησού στους μαθητές του, μετά την ανάσταση,

όπως την εξιστόρησε ο ευαγγελιστής Ιωάννης.

Ο Πέτρος μόλις άκουσε πως ο Κύριος τους περιμένει στην ακτή, πέφτει στη θάλασσα για να τον συναντήσει πρώτος, αφήνοντας τους υπόλοιπους μαθητές να μαζεύουν το ξεχυλισμένο δίκτυ με τα 153 ψάρια.

Κατά Ιωάννην ευαγγέλιον κεφάλαιο 21

1 Μετὰ ταῦτα ἐφανέρωσεν ἑαυτὸν πάλιν ὁ Ἰησοῦς τοῖς μαθηταῖς ἐπὶ τῆς θαλάσσης τῆς Τιβεριάδος· ἐφανέρωσε δὲ οὕτως.

2 Ἦσαν ὁμοῦ Σίμων Πέτρος, καὶ Θωμᾶς ὁ λεγόμενος Δίδυμος, καὶ Ναθαναὴλ ὁ ἀπὸ Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οἱ τοῦ Ζεβεδαίου, καὶ ἄλλοι ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ δύο.

3 Λέγει αὐτοῖς Σίμων Πέτρος· ὑπάγω ἁλιεύειν. λέγουσιν αὐτῷ· ἐρχόμεθα καὶ ἡμεῖς σὺν σοί. Ἐξῆλθον καὶ ἐνέβησαν εἰς τὸ πλοῖον εὐθύς, καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ νυκτὶ ἐπίασαν οὐδέν.

4 Πρωΐας δὲ ἤδη γενομένης ἔστη ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸν αἰγιαλόν· οὐ μέντοι ᾔδεισαν οἱ μαθηταὶ ὅτι Ἰησοῦς ἐστι.

5 Λέγει οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· παιδία, μή τι προσφάγιον ἔχετε; Ἀπεκρίθησαν αὐτῷ· οὔ.

6 Ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· βάλετε εἰς τὰ δεξιὰ μέρη τοῦ πλοίου τὸ δίκτυον, καὶ εὑρήσετε. Ἔβαλον οὖν, καὶ οὐκέτι αὐτὸ ἑλκύσαι ἴσχυσαν ἀπὸ τοῦ πλήθους τῶν ἰχθύων.

7 Λέγει οὖν ὁ μαθητὴς ἐκεῖνος, ὃν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς, τῷ Πέτρῳ· ὁ Κύριός ἐστι. Σίμων οὖν Πέτρος ἀκούσας ὅτι ὁ Κύριός ἐστι, τὸν ἐπενδύτην διεζώσατο· ἦν γὰρ γυμνός· καὶ ἔβαλεν ἑαυτὸν εἰς τὴν θάλασσαν·

8 οἱ δὲ ἄλλοι μαθηταὶ τῷ πλοιαρίῳ ἦλθον· οὐ γὰρ ἦσαν μακρὰν ἀπὸ τῆς γῆς, ἀλλ' ὡς ἀπὸ πηχῶν διακοσίων, σύροντες τὸ δίκτυον τῶν ἰχθύων.

9 Ὡς οὖν ἀπέβησαν εἰς τὴν γῆν, βλέπουσιν ἀνθρακιὰν κειμένην καὶ ὀψάριον ἐπικείμενον καὶ ἄρτον.

10 Λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἐνέγκατε ἀπὸ τῶν ὀψαρίων ὧν ἐπιάσατε νῦν.

11 Ἀνέβη Σίμων Πέτρος καὶ εἵλκυσε τὸ δίκτυον ἐπὶ τῆς γῆς, μεστὸν ἰχθύων μεγάλων ἑκατὸν πεντήκοντα τριῶν· καὶ τοσούτων ὄντων οὐκ ἐσχίσθη τὸ δίκτυον.

12 Λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· δεῦτε ἀριστήσατε. Οὐδεὶς δὲ ἐτόλμα τῶν μαθητῶν ἐξετάσαι αὐτὸν σὺ τίς εἶ, εἰδότες ὅτι ὁ Κύριός ἐστιν.

13 Ἔρχεται οὖν ὁ Ἰησοῦς καὶ λαμβάνει τὸν ἄρτον καὶ δίδωσιν αὐτοῖς καὶ τὸ ὀψάριον ὁμοίως.

14 Τοῦτο ἤδη τρίτον ἐφανερώθη ὁ ᾿Ιησοῦς τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν.

O Konrad Witz (1400/1410 - 1445/1446), ξεφεύγοντας από την τεχνοτροπία του διεθνούς γοτθικού,

δε ζωγράφισε μόνο τους μαθητές σαν απλούς ψαράδες, αλλά επίσης απετόλμησε την πρώτη ίσως

ακριβή αναπαράσταση αληθινού φυσικού τοπίου σε θρησκευτικό πίνακα στη Δύση,

αντί να ζωγραφίσει την Τιβεριάδα όπως θα την φανταζόταν, ή να αρκεστεί απλά στο χρυσό φόντο της βυζαντινής παράδοσης.

Έτσι βλέπουμε μια όψη της λίμνης Léman, όπως θα την έβλεπε ένας σύγχρονός του κάτοικος της Γενεύης, αποκαλύπτοντας στο βάθος τον ορεινό όγκο Voirons στα αριστερά, το Môle με τα χιόνια του Mont-Blanc στο κέντρο, και το Petit Salève στα δεξιά.

Η ρεαλιστική απόδοση της βιβλικής σκηνής, με τον Χριστό μεν να περιμένει ατάραχος στην ξηρά, τους δε μαθητές να προσπαθούν εναγωνίως να κρατήσουν τη βάρκα να μην μπατάρει από το βάρος των γεμάτων διχτυών,

φτάνει σε τέτοιο σημείο που ο ζωγράφος δείχνει ακόμη και το φαινόμενο του αντικατοπτρισμού των μορφών των μαθητών πάνω στην επιφάνεια του νερού,

αλλά και της διάθλασης, αν προσέξουμε τα πόδια του Πέτρου!

Φυσικά η χρήση του λαδιού αντί της τέμπερας

(άλλο χαρακτηριστικό της μετάβασης από το γοτθικό στο αναγεννησιακό στιλ,)

προσφέρει πιο πλούσια/λαμπερά χρώματα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://www.mahmah.ch/collection/oeuvres/la-peche-miraculeuse/1843-0011

https://www.dinosauria.org/blog/2013/03/18/le-mystere-des-poissons-du-retable-ou-le-witz-de-konrad/

https://www.youtube.com/watch?v=mfR0yVQ3QX4

https://www.youtube.com/watch?v=pNq9yCGmS-U

https://www.youtube.com/watch?v=Ql283ijF0cI

https://www.geneve.ch/fr/themes/culture/bibliotheques/interroge/reponses/combien-apotres-representes-sur-le-tableau-la-peche-miraculeuse-de-konrad-witz